BÀI 29: HẤP THU CHẤT DINH DƯỠNG VÀ THẢI PHÂN

I. Lý thuyết

1. Hấp thụ chất dinh dưỡng 

 

- Cấu tạo của ruột non phù hợp với chức năng hấp thụ chất dinh dưỡng:

+ Ruột dài 2,8 – 3m

+ Có nhiều nếp gấp

+ Nhiều lông ruột và và các vi nhung mao (lông cực nhỏ)

+ Có mạng mao mạch máu và mao mạch bạch huyết dày đặc phân bố đến từng lông ruột

\(\rightarrow\) Tăng diện tích bề mặt hấp thụ của ruột non à chất dinh dưỡng được hấp thụ triệt để và hiệu quả

2. Con đường vận chuyển, hấp thụ các chất và vai trò của gan

- Các chất dinh dưỡng trong ruột non được hấp thụ qua thành ruột sẽ đi theo 2 con đường về tim rồi theo hệ tuần hoàn tới các tế bào của cơ thể:

+ Đường máu: đường đơn, lipit (30% dạng axit béo và glyxerin), axit amin, các vitamin tan trong nước, muối khoáng hòa tan, nước

+ Đường bạch huyết: lipit (70% dạng nhũ tương hóa), các vitamin tan trong dầu (A, D, E, K…)

- Vai trò của gan:

+ Khử các chất độc lọt vào cùng các chất dinh dưỡng

+ Điều hòa nồng độ các chất dinh dưỡng trong máu

+ Tiết dịch mật trong quá trình tiêu hóa

3. Thải phân

- Diễn ra tại ruột già

 

+ Hấp thụ thêm phần nước còn cần thiết cho cơ thể

+ Thải phân: nhờ sự co bóp của cá cơ ở hậu môn phối hợp với các cơ thành bụng

 II. Hướng dẫn trả lời câu hỏi SGK

Câu 1: Những đặc điểm cấu tạo nào của ruột non giúp nó đảm nhiệm tốt vai trò hấp thu các chất dinh dưỡng ?

Hướng dẫn trả lời :

Những đặc điểm cấu tạo nào của ruột non giúp nó đảm nhiệm tốt vai trò hấp thu các chất dinh dưỡng :

- Lớp niêm mạc ruột non có các nếp gấp với các lông ruột và lông cực nhỏ làm cho diện tích bề mặt bên trong của nó tăng khoàng 600 lần so với diện tích mặt ngoài.

- Ruột non rất dài (2,8-3m ở người trưởng thành), dài nhất trong ống tiêu hóa làm cho tổng diện tích bề mặt bên trong của ruột đạt tới \(400-500m^2\)

- Mạng mao mạch máu và mạch bạch huyết phân bố dày đặc tới từng lông ruột.

 Câu 2: Với khẩu phần ăn đầy đủ các chất và sự tiêu hóa có hiệu quả thì thành phần các chất dinh dưỡng được hấp thụ ở ruột non là gì ?

Hướng dẫn trả lời:

Với khẩu phần ăn đầy đủ các chất và sự tiêu hóa có hiệu quả thì thành phần các chất dinh dưỡng được hấp thụ ở ruột non là :

- Đường đơn

- Axit béo và glixerin

- Các axit amin

- Các muối khoáng

- Nước

Câu 3: Gan đảm nhiệm những vai trò gì  trong  quá trình tiêu hóa ở cơ thể người ?

Hướng dẫn trả lời :

Gan đảm nhiệm các vai trò  trong  quá trình tiêu hóa ở cơ thể người như sau :

- Tiết ra dịch mật giúp tiêu hóa lipit

- Khử các chất độc (lẫn lộn với chất dinh dưỡng) vào được trong mao mạch máu

- Điều hòa nồng độ các chất dinh dưỡng trong máu được ổn định.

 

Bài tập

• Câu 1 (SGK trang 96)
• Câu 2 (SGK trang 96)
• Câu 3 (SGK trang 96)