Tổng kết về ngữ pháp
Lý thuyết
Mục lục
* * * * *
Câu 1 phần I (trang 130 -SGK)
Một trong các từ in đậm sau đây, từ nào là danh từ, từ nào là động từ, từ nào là tính từ?
a) Một bài thơ hay không bao giờ ta đọc qua một lần mà bỏ xuống được.
(Nguyễn Đình Thi, Tiếng nói của văn nghệ)
b) Mà ông, thì ông không thích nghĩ ngợi như thế một tí nào.
(Kim Lân, Làng)
c) Xây cái lăng ấy cả làng phục dịch, cả làng gánh gạch, đập đá, làm phu hồ cho nó.
(Kim Lân, Làng)
d) Đối với cháu, thật là đột ngột […].
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
e) - Vâng! Ông giáo dạy phải! Đối với chúng mình thì thế là sung sướng.
(Nam Cao, Lão Hạc)
Hướng dẫn giải
- Danh từ: lần, lăng, làng
- Động từ: đọc, nghĩ ngợi, phục dịch, đập
- Tính từ: hay, đột ngột, phải, sung sướng
Câu 2 phần I (trang 130 -SGK)
Hãy thêm các từ cho sau đây vào trước những từ thích hợp với chúng trong ba cột bên dưới. Cho biết mỗi từ trong ba cột đó thuộc loại từ loại nào.
a) những, các, một
b) hãy, đã, vừa
c) rất, hơi, quá
Hướng dẫn giải
- Các từ đứng sau /những, các, một/ là những từ thuộc loại danh từ (hoặc loại từ)
- Đứng sau /hãy, đã, vừa/ là những từ thuộc từ loại động từ
- Đứng sau /rất, hơi, quá/ là những từ thuộc từ loại tính từ.
Câu 3 phần I (trang 131 -SGK)
Từ những kết quả đạt được ở bài tập 1 và bài tập 2 hãy cho biết danh từ có thể dứng sau nhwungx từ ngữ nào, động từ đứng sau những từ ngữ nào và tính từ đứng sau những từ ngữ nào trong số những từ ngữ trên
Hướng dẫn giải
- Danh từ có thể đứng sau /những, các, một/
- Động từ có thể đứng sau /hãy, đã, vừa/
- Tính từ có thể đứng sau /rất, hơi, quá/.
Câu 4 phần I (trang 131 -SGK)
Kẻ bảng theo mẫu dưới đây và điền các từ có thể kết hợp với danh từ, động từ, tính từ vào các cột để trống:
Hướng dẫn giải
Câu 5 phần I (trang 131 -SGK)
Trong những đoạn trích sau đây, các từu in đậm vốn thuộc những loại từ nào và ở đây chúng được dùng như từ thuộc từ loại nào?
a) Nghe gọi, con bé giật mình, tròn mắt nhìn. Nó ngơ ngác, lạ lùng. Còn anh, anh không ghìm nổi xúc động.
(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)
b) Làm khí tượng, ở được cao thế mới là lí tưởng chứ.
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
c) Những băn khoăn ấy làm cho nhà hội hoạ không nhận xét được gì ở cô con gái ngồi trước mặt đằng kia.
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
Hướng dẫn giải
a) tròn vốn là tính từ, ở đây được dùng như động từ.
b) lí tưởng vốn là danh từ, ở đây được dùng như tính từ.
c) băn khoăn vốn là tính từ, ở đây được dùng như danh từ
Câu 1 phần II (trang 132 -SGK)
Hãy sắp xếp các từ in đậm trong những câu sau đây vào cột thích hợp theo bảng dưới mẫu) ở dưới:
a) Một lát sau không phải chỉ có ba đứa mà cả một lũ trẻ ở dưới lần lượt chạy lên.
(Nguyễn Minh Châu, Bến quê)
b) Trong cuộc đời kháng chiến của tôi, tôi chứng kiến không biết bao nhiêu cuộc chia tay, nhưng chưa bao giờ, tôi bị xúc động như lần ấy.
(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)
c) Ngoài cửa sổ bấy giờ những bông hoa bằng lăng đã thưa thớt – cái giống hoa ngay khi mới nở, màu sắc đã nhợt nhạt.
(Nguyễn Minh Châu, Bến quê)
d) – Trời ơi, chỉ còn năm phút!
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
e) – Quê anh ở đâu thế? – Hoạ sĩ hỏi.
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
g) - Đã bao giờ Tuấn… sang bên kia chưa hả ?
(Nguyễn Minh Châu, Bến quê)
h) - Bố đang sai con làm cái việc gì lạ thế?
(Nguyễn Minh Châu, Bến quê)
Hướng dẫn giải
Câu 2 phần II (trang 132 -SGK)
Hãy tìm những từ chuyện dùng ở cuối câu để tạo câu nghi vấn. Cho biết các từ ngữ ấy thuộc loại từ nào.
Hướng dẫn giải
- Những từ chuyện dùng ở cuối câu để tạo câu nghi vấn: à, ư, hử, hở, hả,…
- Các từ ngữ ấy thuộc loại từ: tình thái từ
Câu 1 phần B (trang 133 -SGK)
Tìm phần trung tâm của các cụm từ in đậm. Chỉ ra những dấu hiệu cho thấy đõ là cụm danh từ.
a) Nhưng điều kì lạ là tất cả những ảnh hưởng quốc tế đó đã nhào nặn với cái gốc văn hoá dân tộc không gì lay chuyển được ở Người, để trở thành một nhân cách rất Việt Nam, một lối sống rất bình dị, rất Việt Nam, rất phương Đông, nhưng cũng đồng thời rất mới, rất hiện đại.
(Lê Anh Trà, Phong cách Hồ Chí Minh, cái vĩ đại gắn với cái giản dị)
b) Ông khoe những ngày khởi nghĩa dồn dập ở làng.
(Kim Lân, Làng)
c) Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo
(Kim Lân, Làng)
Hướng dẫn giải
a) Trung tâm của các cụm từ "ảnh hưởng, nhân cách, lối sống". Các dấu hiệu là những lượng từ đứng trước: những, một, một.
b) Trung tâm của các cụm từ'' ngày (khởi nghĩa)". Dấu hiệu là những.
c) Trung tâm của các cụm từ Tiếng (cười nói). Dấu hiệu là có thể thêm những vào trước.
Câu 2 phần B (trang 133 -SGK)
Tìm phần trung tâm của cụm từ in đậm. Chỉ ra những dấu hiệu cho thấy đó là cụm động từ.
a) Vừa lúc ấy, tôi đã đến gần anh. Với lòng mong nhớ của anh, chắc anh nghĩ rằng, con anh sẽ chạy xô vào lòng anh, sẽ ôm chặt lấy cổ anh.
(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)
b) Ông chủ tịch làng em vừa lên cải chính…
(Kim Lân, Làng)
Hướng dẫn giải
a) Trung tâm của các cụm từ" đến, chạy, ôm". Dấu hiệu là đã, sẽ, sẽ.
b) Trung tâm của các cụm từ" lên (cải chính)". Dấu hiệu là vừa.
Câu 3 phần B (trang 133 -SGK)
Tìm phần trung tâm của cụm từ in đậm. Chỉ ra những yếu tố phụ đi kèm với nó.
a) Nhưng điều kì lạ là tất cả những ảnh hưởng quốc tế đó đã nhào nặn với cái gốc văn hoá dân tộc không gì lay chuyển được ở Người, để trở thành một nhân cách rất Việt Nam, một lối sống rất bình dị, rất Việt Nam, rất phương Đông, nhưng cũng đồng thời rất mới, rất hiện đại.
(Lê Anh Trà, Phong cách Hồ Chí Minh, cái vĩ đại gắn với cái giản dị)
b) Những khi biết rằng cái sắp tới sẽ không êm ả thì chị tỏ ra bình tĩnh đến phát bực.
(Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi)
c) Không, lời gửi của một Nguyễn Du, một Tôn-xtôi cho nhân loại phức tạp hơn, cũng phong phú và sâu sắc hơn.
(Nguyễn Đình Thi, Tiếng nói của văn nghệ)
Hướng dẫn giải
Trung tâm của các cụm từ:
- (a): Việt Nam (vốn là danh từ, được dùng như tính từ), bình dị, Việt Nam (vốn là danh từ, được dùng như tính từ), phương Đông (vốn là cụm danh từ, được dùng như tính từ), mới, hiện đại.
- (b): êm ả
- (c): phức tạp, phong phú, sâu sắc
Dấu hiệu nhận biết các cụm từ này là cụm tính từ: rất (a), có thể thêm rất vào trước phần trung tâm (b, c)
Có thể bạn quan tâm
Có thể bạn quan tâm
