Mây và sóng
Lý thuyết
Mục lục
* * * * *
Câu 1: Trang 88 SGK Ngữ Văn 9 tập 2
Lời nói của em bé gồm hai phần có nhiều nét giống nhau.
a) Hãy chỉ ra những điểm giông nhau và khác nhau (về số dòng thơ, về cách xây dựng hình ảnh, về cách tổ chức khổ thơ,...) giữa hai phần và phân tích tác dụng của những chỗ giống nhau và khác nhau ấy trong việc thể hiện chủ đề của bài thơ?
b) Giả thiết không có phần thứ hai thì ý thơ có được trọn vẹn và đầy đủ không?
Hướng dẫn giải
a)
- Chúng ta khẳng định: Lời của em bé ở hai phần có những nét giông nhau và sự khác biệt.
- Giống nhau:
- Thuật lại lời rủ rê.
- Lời từ chối, lí do từ chối.
- Những trò chơi do em bé sáng tạo đều có em và mẹ.
- Khác biệt:
- Số dòng thơ ở phần hai dài hơn phần 1
- Cách xây dựng hình ảnh của hai phần: Phần một những người bạn là mây với trò chơi cùng bình minh vàng và vâng trăng bạc; phần hai những người bạn là sóng với những chuyến ngao du
- Giống nhau:
- Tác dụng
- Việc lặp lại với hình thức đối thoại qua lồng trong lời kể của em bé đã khắc họa một cách chính xác và tinh tế tâm hồn của một đứa trẻ. Chúng vẫn ham chơi, thích khám phá những vùng đất mới, vạn vật trên thế gian này trong đôi mắt ngây thơ của chúng đều có sức hút kỳ lạ. Bé con cũng thấy băn khoăn, có vẻ hơi lung lay trước lời mời gọi đầy hấp dẫn của mây, của sóng. Thế nhưng bỏ qua tất cả, đứa bé từ chối hết những lời mời hấp dẫn của những người bạn mây và sóng để được trở về nhà với mẹ. Cả hai mẹ con sẽ tự sáng tạo ra trò chơi ấy, cùng nhau.
- Sự khác biệt trong số lượng câu thơ và cách xây dựng hình ảnh của cả hai phần giống như việc tăng thêm thử thách với đứa trẻ. Thử thách càng lớn thì tình yêu với mẹ của chú bé càng tăng theo. Điều này có nghĩa phần thứ hai sử dụng lối nói trùng điệp, hô ứng rất giàu nhạc điệu đã tạo ra một điệp khúc bất tận khẳng định tình cảm của đứa bé với mẹ, cũng là lời khẳng định cho tình mẫu tử thiêng liêng.
b) Đó là những lí do để phần hai tồn tại. Nếu không có phần thứ hai thì ý thơ không được trọn vẹn, đầy đủ.
Câu 2: trang 88 sgk Ngữ văn 9 tập 2
Xác định vị trí dòng thơ: " Con hỏi:..." ở mỗi phần
(Gợi ý: hãy lí giải vì sao em bé chưa từ chối ngay lời mời gọi của những người sống “trên mây” và những người sống “trong sóng”).
Hướng dẫn giải
Vị trí của dòng thơ con hỏi: nằm ở dòng thơ thứ ba của mỗi phần sau những lời rủ rê mời mọc hấp dẫn:
- Con hỏi: “Nhưng làm thế nào mình lên đó được?”.
- Con hỏi: “Nhưng làm thế nào mình ra ngoài đó được?”.
Lí do em không từ chối ngay lời mời: trẻ con vốn rất ham chơi, bởi vậy khi nghe những lời mời bao giờ cũng rất tò mò muôn biết là điều gì và cũng rất muốn được phiêu du. Thế nhưng tình yêu thương mẹ đã thắng, em đã từ chối lời mời của những người trên mây và trong sóng, diễn biến như vậy là chân thực vừa thể hiện tính nhân văn sâu sắc, vừa thể hiện đúng tâm lí lứa tuổi.
Câu 3: trang 88 sgk Ngữ văn 9 tập 2
Hãy so sánh những cuộc vui chơi của những người “trên mây” và “trong sóng” giữa thế giới tự nhiên và những trò chơi của “mây và sóng” do em bé tạo ra. Sự giống nhau cũng như sự khác nhau giữa các cuộc chơi đó nói lên điều gì?
Hướng dẫn giải
- Sự giống nhau: trò chơi của những người trên mây, trong sóng và trò chơi của em bé và mẹ giống nhau ở sự khoáng đạt bao la, ước mong được đi đến mọi nơi tận cùng.
- Sự khác nhau: trò chơi do em bé tạo ra thể hiện sự quấn quýt của tình mẹ con: “con choàng lên người mẹ, ôm lấy mẹ vỡ tan vào lòng mẹ”. Lòng mẹ là biển cả bao la, là mặt trăng dịu hiền để cho con lăn, lăn, lăn mãi.
Câu 4: trang 88 sgk Ngữ văn 9 tập 2
Hãy chỉ ra những thành công về mặt nghệ thuật của bài thơ trong việc xây dựng các hình ảnh thiên nhiên (chú ý các hình ảnh mây, trăng, sóng, bờ biển).
Hướng dẫn giải
Thành công về nghệ thuật:
- Hình thức lạ theo lối hỏi - đáp: lời người ở trên mây rồi đến lời của con hỏi, rồi lời đáp ... tạo nên sự sinh động và thể hiện trí tưởng tượng phong phú của tâm hồn trẻ thơ.
- Kết cấu theo lối trùng điệp.
- Hình ảnh thơ bay bổng, mang tầm vóc vũ trụ: mây - sóng, biển - bờ, trời xanh...
- Hình thức đối thoại lồng trong lời kể của em bé tạo nên sự độc đáo, mới lạ
Câu 5: trang 88 sgk Ngữ văn 9 tập 2
Phân tích hình ảnh của câu thơ “Con lăn, lăn mãi... ở chốn nào”.
Hướng dẫn giải
Con lăn, lăn, lăn mãi rồi sẽ cười vỡ tan vào lòng mẹ.
Và không ai trên thế gian này biết mẹ con ta ở chốn nào.
Hai câu thơ miêu tả hình ảnh rất thực của cuộc đời, đó là bức tranh hạnh phúc của tình mẹ con thắm thiết. Có mẹ có con là có cả cuộc đời, cả vũ trụ. Lòng mẹ là đại dương mênh mông không có bến bờ, để cho con được lăn mãi, tan mãi vào trong đó. “Mây và sóng” là bài thơ kể về tình mẹ con sâu nặng và kì diệu biết chừng nào. Tình yêu ấy vừa giản dị như những gì tồn tại trên mặt đất và cũng thánh thiện như những mơ mộng, con người cất giữ thiên đường bí mật”
Câu 6*: trang 88 sgk Ngữ văn 9 tập 2
Ngoài ý nghĩa ca ngợi tình mẹ con, bài thơ còn có thể gợi cho ta suy ngẫm thêm điều gì nữa?
Hướng dẫn giải
- Con người trong cuộc sống vẫn thường gặp những cám dỗ và quyến rũ. Muốn khước từ chúng, cần có những điểm tựa vững chắc mà tình mẫu tử là một trong hững điểm tựa ấy.
- Bài thơ đã chắp cánh cho trí tưởng tượng của tuổi thơ song cũng nhắc nhở mọi người rằng, hạnh phúc không phải là điều gì xa xôi bí ẩn, do ai ban cho mà ở ngay trên trần thế và do chính con người tạo dựng.
- Bài thơ cho thấy mối quan hệ giữa tình yêu và sự sáng tạo gợi lên tình mẫu tử thiêng liêng bất diệt
Có thể bạn quan tâm
Có thể bạn quan tâm
