Nghị luận về một tư tưởng, đạo lí

Lý thuyết

• Bài 1 (trang 22 sgk ngữ văn 12 tập 1)
• Bài 2 (trang 22 sgk ngữ văn 12 tập 1)

Bài 1 (trang 22 sgk ngữ văn 12 tập 1)

a, Vấn đề mà GI. Nê-ru đưa ra nghị luận là gì? Căn cứu vào nội dung cơ bản của vấn đề ấy, hãy đặt tên cho văn bản.

b, Để nghị luận, tác giả đã sử dụng những thao tác lập luận nào? Nêu ví dụ.

c, Cách diễn đạt trong văn bản trên có gì đặc sắc?

Hướng dẫn giải

a, Vấn đề nghị luận: phẩm chất văn hóa trong mỗi con người.

Có thể đặt tên văn bản: Văn hóa và ứng xử văn hóa, Văn hóa của con người...

   - Giải thích: văn hóa là gì?

   - Phân tích các khía cạnh của văn hóa.

   - Bình luận: sự cần thiết phải có văn hóa

b. Tác giả sử dụng các thao tác lập luận.

   + Giải thích + chứng minh.

   + Phân tích + bình luận.

   + Đoạn từ đầu đến "hạn chế về trí tuệ và văn hoá": Giải thích + khẳng định vấn đề (chứng minh).

   + Những đoạn còn lại là thao tác bình luận.

   + Cách diễn đạt rõ ràng, giàu hình ảnh.

c. Cách diễn đạt của văn bản rất sinh động, luôi cuốn: sử dụng hàng loạt câu hỏi tu từ, kết thúc văn bản, trích dẫn thơ Hi Lạp vừa tóm lược các luận điểm, vừa tạo ấn tượng với người đọc.

 

Bài 2 (trang 22 sgk ngữ văn 12 tập 1)

Nhà văn Nga L.Tôn-xtoi nói: " Lí tưởng là ngọn đèn chỉ đường. Không có lí tưởng thì không có phướng hướng kiên định, mà không có phương hướng thì không có cuộc sống". Anh (chị) hãy nêu suy nghĩ về vai trò của lí tưởng trong cuộc sống con người.

Hướng dẫn giải

1. Mở vài: dẫn dắt, nêu vấn đề cần nghị luận.

2. Thân bài

    - Giải thích lí tưởng là gì?

   - Phân tích vai trò, giá trị của lí tưởng: ngọn đèn chỉ dẫn lối sống cho con người. (Lấy dẫn chứng).

   - Bình luận: Vì sao sống cần có lí tưởng?

   - Suy nghĩ của bản thân đối với ý kiến của nhà văn. Từ đó liên hệ với bản thân (lựa chọn và phấn đấu cho lí tưởng).

3. Kết bài

   - Khẳng định vai trò của lí tưởng trong cuộc sống con người.