BÀI 24. Việt Nam trong những năm chiến tranh Thế giới thứ nhất ( 1914-1918)

Lý thuyết

Bài tập 1 trang 115 Sách bài tập (SBT) Lịch sử 11

Hãy khoanh tròn chữ in hoa trước ý trả lời mà em cho là đúng.

1. Nền kinh tế Việt Nam trong những năm Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 - 1918) có những biến động như:

A. Nhiều khu mỏ được đầu tư thêm vốn, xuất hiện một số công ti mới.

B. Các xí nghiệp cũ của tư bản người Việt được mở rộng sản xuất, một số xí nghiệp mới xuất hiện.

C. Nền nông nghiệp độc canh cáy lúa bị phá vỡ.

D. Tất cả các ý trên đều đúng.

2. Hình thức đấu tranh của Việt Nam Quang phục hội trong những năm Chiến tranh thế giới thứ nhất là

A.  bạo động vũ trang.

B. đấu tranh chính trị.

C. đấu tranh chính trị kết hợp với đấu tranh vũ trang.

D. đấu tranh nghị trường.

3. Nhà tù Thái Nguyên là nơi giam giữ những người yêu nước của phong trào

A. vận động khởi nghĩa của Thái Phiên và Trần Cao Vân.

B. Đông du, Đông Kinh nghĩa thục, khởi nghĩa Yên Thế.

C. Hội kín ở Nam Kì.

D. chống thuế ở Trung Kì

4. Hình thức đấu tranh của công nhân Việt Nam trong những năm Chiến tranh thế giới thứ nhất là

A. đấu tranh kinh tế đòi tăng lương, giảm giờ làm, cải thiện điếu kiện làm việc.

B. bạo động vũ trang.

C. đấu tranh kinh tế kết hợp với bạo động vũ trang. 

D. đấu tranh chính trị.

5. Nguyễn Ái Quốc xuất thân từ

A. gia đình trí thức yêu nước.  

B. gia đình công nhân.

c. gia đình nòng dân.                            

D. gia đinh dân nghèo thành thị.

Hướng dẫn giải

1. D

2. A

3. B

4.C

5.A

Bài tập 2 trang 116 Sách bài tập (SBT) Lịch sử 11

Hãy trình bày chính sách khai thác của thực dân Pháp ở Việt Nam trong những năm Chiến tranh thế giới thứ nhất.

- Về công nghiệp :

- Về thương nghiệp

- Về Nông nghiệp:

Hướng dẫn giải

Chính sách khai thác của thực dân Pháp ở Việt Nam trong những năm Chiến tranh thế giới thứ nhất.

-Về công nghiệp: ngành khai mỏ được bỏ vốn thêm, một vài công ty than mới xuất hiện, các kim loại cần cho chiến tranh được khai thác mạnh. Trong giai đoạn này, Pháp nới lỏng cho các xí nghiệp của người Việt mở rộng quy mô sản xuất và kinh doanh (công ty của Nguyễn Hữu Thụ, Bạch Thái Bưởi), nhiều xí nghiệp mới xuất hiện.

-Về thương nghiệp: phát triển do chính sách nới tay độc quyền cho tư bản người Việt được kinh doanh tương đối tự do.

-Về nông nghiệp: chuyển từ chuyên canh cây lúa sang trồng cây công nghiệp phục vụ chiến tranh (thầu dầu, đậu, lạc…). Đời sống nông dân khó khăn.

2. Mục đích của chúng khi thi hành những chính sách đó là gì ?

Mục đích của chúng khi thi hành những chính sách đó là  nhằm ra sức vơ vét tối đa nhân lực vật lực và tài lực để gánh đỡ những tổn thất và thiếu hụt của Pháp trong chiến tranh.

Bài tập 3 trang 117 Sách bài tập (SBT) Lịch sử 11

Hãy nêu một số hiểu biết của em về cuộc vận động khởi nghĩa của Thái Phiên và Trần Cao Vân (1916) theo các tiêu chí dưới đây :

a)  Lực lượng tham gia: ..........................

b)  Kế hoạch tiến hành :..........................

c) Kết quả: ........................................

Hướng dẫn giải

a) Lực lượng tham gia: nhân dân và binh lính ở Trung Kì, có sự lãnh đạo của vua Duy Tân.

b) Kế hoạch tiến hành:Dự định phối hợp với binh lính Việt, chủ yếu ở miền Trung nổi dậy khởi nghĩa

c) Kết quả: Thất bại

Bài tập 4 trang 117 Sách bài tập (SBT) Lịch sử 11

So với các cuộc khởi nghĩa khác của binh lính Việt Nam trong quân đội Pháp trước năm 1917, khởi nghĩa của binh lính Thái Nguyên có điểm gì nổi bật ?

Hướng dẫn giải

 Cuộc khởi nghĩa đã làm chủ được tỉnh lị trong một tuần lễ. Đánh một đòn mạnh vào chính sách “Dùng người Việt trị người Việt” của thực dân Pháp. Cuộc khởi nghĩa của binh lính và tù chính trị ở Thái Nguyên đã thất bại sau 6 tháng chiến đấu anh dũng. Nhưng có thể nói đây là cuộc bạo động duy nhất trong năm và thành công trong lật đổ chính quyên thực dân trong một thị xã.

Cuộc Khởi nghĩa Thái Nguyên đo Đội Cấn và Lương Ngọc Quyến lãnh đạo kéo dài hơn 6 tháng đã làm rung chuyển chính quyền thực dân Pháp ở Đông Dương, chấn dộng dư luận thế giới, đã viết nên trang sử vàng oanh liệt chống thực dân của quân và dân Thái Nguyên nói riêng, Việt Nam nói chung.

          Về “Trại lính khố xanh”: là nơi Đội Cấn và một số viên đội có lòng yêu nước tập hợp đội ngũ, bàn bạc kế hoạch khởi nghĩa. Đêm 30 rạng sáng ngày 31, Đội Cấn hạ lệnh giương cao cờ Ngũ tinh nền vàng có năm ngôi sao và dòng chữ Nam binh phục Quốc phát lệnh khởi nghĩa, thành lập Bộ Chỉ huy khởi nghĩa. Trại lính khố xanh xưa nay nằm gọn trong khuôn viên Bảo tàng Văn hóa các dân tộc Việt Nam thuộc phường Trưng Vương, T.P Thái nguyên

Bài tập 5 trang 118 Sách bài tập (SBT) Lịch sử 11

 Hãy nêu nhận xét vế phong trào Hội kín ở Nam Kì

- Lực lượng tham gia :

-  Hình thức hoạt động :

- Địa bàn hoạt động :

- Thực chất của phong trào Hội kín:

Hướng dẫn giải

Phong trào Hội kín ở Nam Kì

- Lực lượng tham gia: Chủ yếu là nông dân ở Nam Kì

- Hình thức hoạt động: Tôn giáo, mê tín…

- Địa bàn hoạt động: Các tỉnh Nam Kì

- Thực chất của phong trào Hội kín: là phong trào đấu tranh của nông dân - những người bị đè nén đến cùng cực đã vùng lên quyết liệt, nhưng vì thiếu sự lãnh đạo của giai cấp tiên tiến nên đã nhanh chóng thất bại

Bài tập 6 trang 118 Sách bài tập (SBT) Lịch sử 11

Hãy điền vào bảng dưới đây mốc thời gian diễn ra các cuộc đấu tranh của đồng bào các dân tộc thiếu sổ cho phù hợp với các sự kiện lịch sử.

Thời gian	Sự kiện
	Cuộc khởi nghĩa của người Thái ở tây Bắc
	Đồng bào Mông ở Lai Châu khởi nghĩa dưới sự lãnh đạo củạ Giàng Tả Chay
	Binh lính đồn Bình Liêu (ở vùng Đông Bắc) cùng đồng bào các dân tộc Hán, Nùng, Dao nổi dậy
	Đồng bào các dân tộc ở cao nguyên Nam Trung Bộ nổi dậy nhiều lần chổng thục dân Pháp

Hướng dẫn giải

Thời gian	Sự kiện
11-1914	Cuộc khởi nghĩa của người Thái ở tây Bắc
1918	Đồng bào Mông ở Lai Châu khởi nghĩa dưới sự lãnh đạo củạ Giàng Tả Chay
11-1918	Binh lính đồn Bình Liêu (ở vùng Đông Bắc) cùng đồng bào các dân tộc Hán, Nùng, Dao nổi dậy
1916-1935	Đồng bào các dân tộc ở cao nguyên Nam Trung Bộ nổi dậy nhiều lần chống thực dân Pháp

Bài tập 7 trang 119 Sách bài tập (SBT) Lịch sử 11

Hướng dẫn giải

a- 4           c- 1                             

b- 2            d-3              

Bài tập 8 trang 119 Sách bài tập (SBT) Lịch sử 11

Hãy hoàn thiện bảng dưới đây về phong trào đấu tranh vũ trang chống thực dân Pháp của nhân dân ta trong những năm Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 - 1918).

Hướng dẫn giải

Phong trào	Địa bàn	Hìnhthức	Thành phần chủ yếu	Kết quả
Việt Nam Quang phục hội	Dọc theo biên giới Việt-Trung	Bạo động	Công nhân, viên chức hoả xa	Thất bại
Vận động khởi nghĩa của Thái Phiên và Trần Cao Vân	Chủ yếu ở miền Trung	Bạo động	Nhân dân và binh lính ở Trung Kì	Thất bại
Khởi nghĩa của binh lính Thái Nguyên	Thái Nguyên	Bạo động	Tù chính trị và binh lính người Việt	Thất bại
Phong trào Hội kín ở Nam Kì	Phát triển rầm rộ ở miền Nam	Tôn giáo, mê tín	Chủ yếu là nông dân ở Nam Kì	Thất bại
Khởi nghĩa vũ trang của đổng bào các dân tộc thiểu số	Tây Bắc, Đông Bắc, Tây Nguyên	Vũ trang	Đồng bào Dân tộc thiểu số	Thất bại

Bài tập 9 trang 120 Sách bài tập (SBT) Lịch sử 11

Hãy điền chữ Đ vào ô  trước câu đúng hoặc chữ S vào ô  trước câu sai về Nguyễn Tất Thành.

	Sớm có lòng yêu nước, thương dân, muốn cứu dàn, cứu nước
	Rất khâm phục tinh thần yêu nước của Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh và đi theo con đường cứu nước của hai ông.
	Hăng hái hoạt động trong phong trào yêu nước của Việt kiều và trong phong trào đấu tranh của công nhân Pháp.
	Hoạt động trong phong trào học sinh, sinh viên Pháp
	Là người lãnh đạo chủ chốt của tổ chức Hội những người Việt Nam yêu nước ở Pa-ri.
	Kết bạn với nhiều nhà hoạt động chính trị, xã hội và văn hoá có uy tín của Pháp.
	Sống và làm việc trong phong trào công nhân Pháp, tiếp nhận ảnh hưởng của Cách mạng tháng Mười Nga.

Hướng dẫn giải

Đ	Sớm có lòng yêu nước, thương dân, muốn cứu dân, cứu nước
S	Rất khâm phục tinh thần yêu nước của Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh và đi theo con đường cứu nước của hai ông.
Đ	Hăng hái hoạt động trong phong trào yêu nước của Việt kiều và trong phong trào đấu tranh của công nhân Pháp.
S	Hoạt động trong phong trào học sinh, sinh viên Pháp
Đ	Là người lãnh đạo chủ chốt của tổ chức Hội những người Việt Nam yêu nước ở Pa-ri.
Đ	Kết bạn với nhiều nhà hoạt động chính trị, xã hội và văn hoá có uy tín của Pháp.
Đ	Sống và làm việc trong phong trào công nhân Pháp, tiếp nhận ảnh hưởng của Cách mạng tháng Mười Nga.

Bài tập 10 trang 121 Sách bài tập (SBT) Lịch sử 11

Tại sao Nguyễn Tất Thành quyết định ra đi tìm đường cứu nước ?

Hướng dẫn giải

– Đất nước bị xâm lược, giải phóng dân tộc là yêu cầu cấp thiết

+ Dưới ách thống trị của thực dân Pháp, các tầng lớp, giai cấp trong xã hội Việt Nam không chỉ bị bóc lột về kinh tế, mà còn phải chịu nỗi nhục mất nước. Độc lập tự do là khát vọng của cả dân tộc Việt Nam.

+ Mâu thuẫn trong xã hội Việt Nam ngày càng sâu sắc, trong đó chủ yếu là mâu thuẫn giữa toàn thể dân tộc Việt Nam với thực dân Pháp và phản động tay sai. Nhiệm vụ cứu nước được đặt ra vô cùng cấp thiết.

– Sự khủng hoảng về đường lối đặt ra yêu cầu phải tìm con đường cứu nước mới

+ Cuối thế kỉ XIX, nhiều cuộc khởi nghĩa vũ trang chống Pháp bị đàn áp đẫm máu…, con đường giải phóng dân tộc dưới ngọn cờ phong kiến đã bị thất bại.

+ Đầu thế kỉ XX, các sĩ phu yêu nước tiếp thu trào lưu tư tưởng mới, tiến hành cuộc vận động cứu nước theo khuynh hướng dân chủ tư sản…, nhưng cũng không thành công. Sự nghiệp giải phóng dân tộc lâm vào tình trạng khủng hoảng sâu sắc về đường lối.

– Nguyễn Tất Thành sớm có chí “đuổi thực dân Pháp, giải phóng đồng bào”

+ Tiếp thu truyền thống yêu nước của gia đình và quê hương, Nguyễn Tất Thành sớm có chí đánh đuổi thực dân Pháp, giải phóng đồng bào. Người rất khâm phục tinh thần yêu nước của các bậc tiền bối, nhưng không tán thành con đường của họ, nên quyết định tìm con đường cứu nước mới.

+ Được tiếp xúc với văn minh Pháp, Nguyễn Tất Thành quyết định sang phương Tây để tìm hiểu xem nước Pháp và các nước khác làm thế nào, rồi trở về giúp đồng bào, giải phóng dân tộc.

2. Những hoạt động của Nguyễn Tất Thành trong những năm 1911-1918 nhằm mục đích gì ?