Bài 38. Axetilen
Công thức phân tử: C2H2 Phân tử khối: 26 |
I. TÍNH CHẤT VẬT LÍ
- Axetilen là chất khí, không màu, không mùi, nhẹ hơn không khí, ít tan trong nước.
II. CẤU TẠO PHÂN TỬ
- Công thức cấu tạo của axetilen
- Viết gọn: HC≡CH.
- Trong phân tử axetilen có một liên kết ba, trong liên kết đó có 2 liên kết dễ bị đứt lần lượt trong phản ứng hóa học.
III. TÍNH CHẤT HÓA HỌC
1. Tác dụng với oxi
- Khi đốt trong không khí, axetilen cháy với ngọn lửa sáng, tỏa nhiều nhiệt
2C2H2 + 5O2 \(\underrightarrow{t^o}\) 4CO2 + 2H2O
- Khi axetilen cháy trong không khí, nhiệt độ ngọn lửa có thể lên đến 3000oC. Vì vậy, axetilen thường được sử dụng làm đèn xì để hàn cắt kim loại.
2. Tác dụng với dung dịch brom
- Vì trong phân tử axetilen có 2 liên kết kém bền, dễ bị bẻ gãy. Vì vậy axetilen có thể tham gia phản ứng cộng với dung dịch brom.
HC≡CH + 2Br2 → Br2CH-CHBr2
(màu cam) (không màu)
- Trong điều kiện thích hợp, axetilen còn tham gia phản ứng cộng với nhiều chất khác như H2, Cl2...
HC≡CH + H2 \(\underrightarrow{t^o,Pd/PbCO_3}\) CH2=CH2
HC≡CH + 2H2 \(\underrightarrow{t^o,Ni}\) CH3-CH3
IV. ĐIỂU CHẾ
- Trong phòng thí nghiệm khi cần điều chế một lượng nhỏ khí axetilen thì cho canxi cacbua phản ứng với nước.
CaC2 + 2H2O → C2H2↑ + Ca(OH)2
- Phương pháp hiện đại để điều chế axetilen hiện nay là nhiệt phân metan ở nhiệt độ cao, sau đó làm lạnh nhanh.
2CH4 \(\underrightarrow{1500^oC}\) C2H2↑ + 3H2↑