Bài 9. Công thức hóa học
CÔNG THỨC HÓA HỌC
I. CÔNG THỨC HÓA HỌC CỦA ĐƠN CHẤT
Công thức hóa học của đơn chất chỉ gồm kí hiệu hóa học của một nguyên tố
1. Với kim loại,vì hạt hợp thành là nguyên tử nên kí hiệu hóa học A của nguyên tố được coi là công thức hóa học.
Ví dụ : công thức hóa học của đơn chất đồng ,kẽm,...là Cu , Zn,...
2.Với phi kim, nhiều phi kim có phân tử gồm một số nguyên tử liên kết với nhau, thường là 2, nên thêm chỉ số này ở chân ký hiệu.
Ví dụ: công thức hóa học của đơn chất khí nitơ ,khí hidro ....là H2, N2,....
Có một số phi kim, quy ước lấy ký hiệu làm công thức.
Ví dụ: công thức hóa học của đơn chất than lưu huỳnh là : C,S.
II. CÔNG THỨC HÓA HỌC CỦA HỢP CHẤT .
Công thức hóa học của hợp chất gồm kí hiệu hóa học của những nguyên tố tạo ra chất kèm theo chỉ số ở chân .Công thức dạng chung là :
AxBy, AxByCz,....
Trong đó A,B,C... là ký hiệu của nguyên tố; x,y,z... là những số nguyên chỉ số nguyên tử của mỗi nguyên tố có trong một phân tử hợp chất, gọi là chỉ số, nếu chỉ số bằng 1 thì không ghi
III. Ý NGHĨA CỦA CÔNG THỨC HÓA HỌC
Ý nghĩa của công thức hóa học là :
- Nguyên tố tạo ra chất
- Số nguyên tử mỗi nguyên tố có trong một phân tử của chất .
- Phân tử khối của chất
* HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI
Câu 1 :
Viết CTHH trong các trường hợp sau:
a) Phân tử A có phân tử khối là 64 và được tạo nên từ hai nguyên tố S, O.
b) Phân tử B có phân tử khối gấp 1,125 lần phân tử khối của A và B được tạo nên từ hai nguyên tố C, H trong đó số nguyên tử hidro gâp 2,4 lần số nguyên tử cacbon.
Trả lời :
a) CTHH chung của A là SxOy
Theo đề bài: SxOy= 32 . x + 16 . y = 64 (1)
Biện luận:
=> x = 1; y = 2
=> CTHH của A là SO2
Giải thích:
Đề đã cho biết nguyên tố tạo nên chất, ta chỉ đi tìm chỉ số. Tức là ta đặt CTHH chung của A là SxOy.
Như ta đã biết: x, y là số nguyên tử nên phải là số nguyên dương và nhỏ nhất là 1 (x ≥ 1).
Bài này chỉ có một dữ kiện PTK mà chứa tới 2 ẩn x và y. Do đó, ta phải biện luận, tức là giả sử x = 1 thế vào (1) ta tìm được x = 2; tiếp tục x = 2…
b) CTHH chung của B là CxHy
Theo đề bài: CxHy = 1,125SO2 = 1,125 x 64 = 72
=> 12 . x + y = 72 (1)
Mà y = 2,4x (2)
Thế (2) vào (1)
=> 12 . x + y = 72
=> 12x + 2,4x = 72
=> x = 5
Thế x = 5 vào (2) => y = 12
=> CTHH của B là C5H12
Câu 2 :
Hãy chép các câu sau đây với đầy đủ các cụm từ thích hợp
Đơn chất tạo nên tử một… nên công thức hóa học chỉ gồm , một…
Còn … tạo nên từ hai, ba… nên công thức hóa hocuj gồm hai, ba…
Chỉ số ghi ở chân kí hiệu hóa học, bằng số… có trong một ….
Trả lời :
Đơn chất tạo nên tử một nguyên tố hóa học nên công thức hóa học chỉ gồm , một kí hiệu hóa học.
Còn hợp chất tạo nên từ hai, ba nguyên tố hóa học nên công thức hóa học gồm hai, ba kí hiệu hóa học.
Chỉ số ghi ở chân kí hiệu hóa học, bằng số nguyên tử có trong một phân tử .
Câu 3 :
Cho công thức hóa học của các chất sau :
a) Khí clo Cl2 ;
b) Khí metan CH4
c) Kẽm clorua ZnCl2
d) Axit sulfuric H2SO4
Hãy nêu những gì biết được về mỗi chất.
Trả lời :
a) Khí clo Cl2: là đơn chất thể khí tạo ra bởi nguyên tố clo: Phân tử gồm hai nguyên tử liên kết với nhau.
Phân tử khối bằng : 35,5 x 2 = 71 đvC.
b) Khí metan CH4 : là hợp chất thể khí do hai nguyên tố C và H tạo ra.
Phân tử khối bằng 12 + 4 = 16 đvC
c) Kẽm clorua : ZnCl2 : là hợp chất do hai nguyên tố là Zn và Cl tạo ra .
Trong một phân tử có 1 Zn và 2 Cl.
Phân tử khối bằng 65 + 35,5 x 2 = 136 đvC.
d) Axit sunfuric H2SO4: là hợp chất do ba nguyên tố là H, S và O tạo nên. Trong một phân tử có 2 H, 1S và 4 O
Phân tử khối bằng : 2 + 32 + 16 x 4 = 98 đvC.
Câu 4 :
Viết công thức hóa học và tính phân tử khối của các hợp chất:
a) Caxi oxit (vôi sống), biết trong phân tử có 1 Ca và 1 O.
b) Ammoniac,l biết trong phân tử có 1 N và 3 H.
c) Đồng sunfat, biết trong phân tử có 1 Cu, 1 S và 4 O.
Trả lời :
a) CTHH : CaO.
Phân tử khối CaO = 40 + 16 = 56 đvC.
b) CTHH : NH3
Phân tử khối NH3 = 14 + 3 = 17 đvC.
c) CTHH: Cu2SO4
Phân tử khối CuSO4 = 64 + 32 + 16. 4 = 160 đvC
Câu 5 :
a) Các cách viết sau chỉ ý gì: 5 Cu; 2 NaCl; 3 CaCO3;
b) Dùng chữ số và công thức hóa học để diễn đạt những ý sau: Ba phân tử oxi, sáu phân tử canxi oxit, năm phân tử đồng sunfat.
Trả lời :
a) Ta có; năm nguyên tử đồng (Cu), hai phân tử muối NaCl và ba phân tử canxi cacbonat (CaCO3).
b) Ta có: 3 O2, 6 CaO, 5 CuSO4.
Bài tập
Có thể bạn quan tâm
Có thể bạn quan tâm
