Đề cương ôn tập học kì 1 môn vật lý lớp 7 (1)

Gia sư Thành Được

www.daythem.edu.vn
®Ò c-¬ng «n tËp vËt lÝ 7– K× i

C©u 1: V× sao ë trong phßng ®ãng kÝn cöa kh«ng bËt ®Ìn ta kh«ng nh×n t
trªn bµn.
Tr¶ lêi: V× tê giÊy kh«ng ph¶i lµ nguån s¸ng nªn kh«ng tù ph¸t ra ¸nh s¸ng, t
tê giÊy khi cã ¸nh s¸ng chiÕu vµo nã råi h¾t l¹i m¾t ta. Nh-ng trong phßng kÝ
s¸ng chiÕu vµo tê giÊy nªn ta kh«ng nh×n thÊy tê giÊy ®ã.
C©u 2: Ta dïng mét g-¬ng ph¼ng ®Ó høng ¸nh s¸ng mÆt trêi råi chiÕu vµo
phßng s¸ng lªn, g-¬ng ph¼ng ®ã cã ph¶i lµ nguån s¸ng hay kh«ng?
TL: G-¬ng ph¼ng ®ã kh«ng ph¶i lµ nguån s¸ng v× nã kh«ng tù ph¸t ra ¸nh s
l¹i ¸nh s¸ng chiÕu vµo nã.
C©u 3: Ta ®· biÕt vËt mµu ®en kh«ng ph¸t ra ¸nh s¸ng mµ còng kh«ng h¾t
vµo nã. Nh-ng ban ngµy ta vÉn nh×n thÊy miÕng b×a mµu ®en, chiÕc b¶ng
gi¶i thÝch v× sao?
TL: V× ta nh×n thÊy c¸c vËt s¸ng ë xung quanh vËt mµu ®en ®ã do ®ã ph©
®en víi c¸c vËt xung quanh nã.
C©u 4: Mét ng-êi thî méc thØnh tho¶ng l¹i cÇm thanh gç lªn ng¾m mét lóc,
ng-êi thî méc nh»m môc ®Ých g×? Dùa vµo kiÕn thøc nµo ®Ó lµm viÖc ®ã?
TL: Ng-êi thî méc ng¾m xem thanh gç ®· th¼ng ch-a. Ta dùa vµo ®Þnh luËt
s¸ng. NÕu ta nh×n thÊy tõ ®Çu ®Õn cuèi c¹nh cña thanh gç th× lóc ®ã than
C©u 5: V× sao nguyÖt thùc th-êng x¶y ra vµo ®ªm r»m ©m lÞch (ngµy 15 ©
TL: V× ®ªm r»m ©m lÞch th× MÆt Trêi, Tr¸i ®Êt, MÆt Tr¨ng míi cã kh¶ n¨ng
mét ®-êng th¼ng, lóc ®ã tr¸i ®Êt míi cã kh¶ n¨ng c¶n ¸nh s¸ng cña mÆt trê
tíi mÆt tr¨ng.
C©u 6: V× sao ng-êi l¸i xe « t« kh«ng dïng g-¬ng ph¼ng vµ g-¬ng cÇu lâm ®
sau mµ l¹i dïng g-¬ng cÇu låi.
TL: Dïng g-¬ng ph¼ng th× ¶nh b»ng vËt vµ vïng nh×n thÊy rÊt hÑp. Dïng g-¬
¶nh lín h¬n vËt nªn chØ nh×n thÊy mét phÇn vËt cÇn quan s¸t. Dïng g-¬ng c
h¬n vËt nªn quan s¸t ®-îc hÕt vËt vµ vïng nh×n thÊy cña g-¬ng låi lín h¬n v
cña g-¬ng lâm vµ g-¬ng ph¼ng. V× vËy ng-êi l¸i xe chän g-¬ng cÇu låi.
C©u 7: H·y dïng lËp luËn ®Ó chøng tá r»ng ¶nh ¶o cña vËt t¹o bëi g-¬ng cÇu
¶nh ¶o cña vËt ®ã t¹o bëi g-¬ng cÇu låi.
TL: Gäi ¶nh cña vËt t¹o bêi g-¬ng ph¼ng lµ AB, ¶nh t¹o bëi g-¬ng
cña låi
g-¬ng
lµ A
1B1, cÇu
lâm lµ A
B
.
2 2
Ta cã ¶nh ¶o cña vËt t¹o bëi g-¬ng cÇu låi nhá h¬n ¶nh ¶o cña vËt ®ã t¹o b
A1B1< AB (1)
L¹i cã ¶nh ¶o cña vËt t¹o bëi g-¬ng ph¼ng nhá h¬n ¶nh ¶o cña vËt ®ã t¹o b
AB < A2B2 (2)
Tõ (1) vµ (2) suy ra:
< A2B2.
1B1A
C©u 8: ë nh÷ng chç ®-êng gÊp khóc cã vËt c¶n che khuÊt, ng-êi ta th-êng ®
cÇu låi lín. G-¬ng ®ã gióp Ých g× cho ng-êi tham gia giao th«ng?

Gia sư Thành Được

www.daythem.edu.vn

TL: Gióp ng-êi l¸i xe quan s¸t ®-îc c¸c ph-¬ng tiÖn giao th«ng, ng-êi vµ c¸c vË
bªn kia ®-êng bÞ che khuÊt, gióp tr¸nh ®-îc tai n¹n giao th«ng.
C©u 9: Nguån s¸ng lµ g×? VËt s¸ng lµ g×? Mçi lo¹i h·y lÊy 4 vÝ dô
TL: Nguån s¸ng lµ nh÷ng vËt tù nã ph¸t ra ¸nh s¸ng.
VÝ dô: MÆt trêi, d©y tãc bãng ®Ìn ®ang ho¹t ®éng, c©y nÕn ®ang ch¸y, bÕ
VËt s¸ng bao gåm nguån s¸ng vµ nh÷ng vËt h¾t l¹i ¸nh s¸ng chiÕu vµo nã.
VÝ dô: MÆt tr¨ng, tê giÊy tr¾ng, chiÕc ¸o mµu ®á, con ®om ®ãm.
C©u 10: Ph¸t biÓu ®Þnh luËt truyÒn th¼ng ¸nh s¸ng? Cã mÊy lo¹i chïm s¸ng
tõng lo¹i?
TL: §Þnh luËt truyÒn th¼ng ¸nh s¸ng: Trong m«i tr-êng trong suèt vµ ®ång tÝ
truyÒn ®i theo ®-êng th¼ng.
Cã ba lo¹i chïm s¸ng: Chïm s¸ng song song, chïm s¸ng héi tô vµ chïm s¸ng p
- Chïm s¸ng song song gåm c¸c tia s¸ng kh«ng giao nhau trªn ®-êng truyÒn c
- Chïm s¸ng héi tô gåm c¸c tia s¸ng giao nhau trªn ®-êng truyÒn cña chóng.
- Chïm s¸ng ph©n k× gåm c¸c tia s¸ng loe r«ng ra trªn ®-êng truyÒn cña chó
C©u 11: ThÕ nµo nhËt thùc, nguyÖt thùc: Tù tr¶ lêi
C©u 12: Ban ®ªm, dïng mét quyÓn vë che kÝn bãng ®Ìn d©y tãc ®a
tèi cã khi kh«ng ®äc ®-îc s¸ch. Nh-ng nÕu dïng quyÓn vë che ®Ìn èn
®-îc s¸ch. Gi¶i thÝch v× sao?
TL: Khi dïng quyÓn vë che kÝn bãng ®Ìn d©y tãc ®ang s¸ng, bµn n»m trong
sau quyÓn vë , kh«ng nhËn ®-îc ¸nh s¸ng tõ ®Ìn truyÒn tíi nªn kh«ng thÓ ®ä
NÕu dïng quyÓn vë khong thÓ che kÝn ®-îc ®Ìn èng, bµn n»m trong vïng b
quyÓn vë , nhËn ®-îc mét phÇn ¸nh s¸ng cña ®Ìn truyÒn tíi nªn vÉn ®äc ®-î
C©u 13: Khi ta thæi s¸o th× bé phËn nµo trong s¸o dao ®éng ®Ó ph¸t ra ©
®iÒu ®ã nh- thÕ nµo?
TL: Khi ta thæi s¸o th× cét kh«ng khÝ ë trong s¸o dao ®éng ®Ó ph¸t ra ©m
kiÓm tra ®iÒu ®ã b»ng c¸ch ®Æt ë lç s¸o vµi tua giÊy nhá, khi thæi vµo s¸o
giÊy nµy dao ®éng.
C©u 14: TÇn sè dao ®éng lµ g×? §¬n vÞ? Mét vËt trong 2 phót dao ®éng ®
tÝnh tÇn sè dao ®éng cña vËt ®ã?
TL: TÇn sè dao ®éng lµ sè dao ®éng trong 1 gi©y. §¬n vÞ lµ hÐc, kÝ hiÖu Hz
Ta ®æi: 2 phót = 120 gi©y. TÇn sè dao ®éng cña vËt ®ã lµ: 240 : 120 =
C©u 15: Muèn cho kÌn l¸ chuèi kªu ta ph¶i thæi m¹nh. H·y gi¶i thÝch t¹i sao?
TL: Khi thæi m¹nh ta lµm cho l¸ chuèi ë ®Çu bÑp cña kÌn dao ®éng m¹nh h¬
tiÕng kÌn ph¸t ra to h¬n.
C©u 16: TiÕng sÐt vµ tia chíp ®-îc t¹o ra gÇn nh- cïng mét lóc, nh-ng ta th-ê
chíp tr-íc khi nghe thÊy tiÕng sÐt. H·y gi¶i thÝch t¹i sao?
TL: §ã lµ v× ¸nh s¸ng truyÒn ®i trong kh«ng khÝ nhanh h¬n rÊt nhiÒu so víi
tèc truyÒn ¸nh s¸ng trong kh«ng khÝ lµ 300 000 000m/s, cßn vËn tèc truyÒn
khÝ kho¶ng 340m/s. V× vËy thêi gian ®Ó tiÐng sÐt truyÒn ®Õn tai ta dµi h¬
truyÒn ®Õn m¾t ta.

Gia sư Thành Được

www.daythem.edu.vn

C©u 17: T¹i sao khi ®øng trªn bê ao, hå nãi chuyÖn víi nhau, tiÕng nãi th-ên
TL: V× khi nãi truyÖn gÇn mÆt ao, hå th× ta kh«ng nh÷ng nghe thÊy ©m trù
®-îc ®ång thêi c¶ ©m ph¶n x¹ tõ mÆt ao, hå.
C©u 18: ThÕ nµo lµ nguån ©m? H·y lÊy 3 vÝ dô? C¸c nguån ©m cã chung ®
TL: VËt ph¸t ra ©m gäi lµ nguån ©m. Tù lÊy vÝ dô.
§Æc ®iÓm: Khi ph¸t ra ©m c¸c vËt ®Òu dao ®éng.
C©u 19: T¹i sao trong phßng kÝn ta th-êng nghe thÊy ©m to h¬n so víi chÝn
trêi.
TL: V× khi ë ngoµi trêi ta chØ nghe ®-îc ©m trùc tiÕp ph¸t r«µ×Cn khi trong
kh«ng nh÷ng nghe thÊy ©m trùc tiÕp mµ cßn nghe ®-îc ®ång thêi c¶ ©m p
t-êng.
C©u 20: Khi muèn nghe râ h¬n ng-êi ta th-êng ®Æt bµn tay khum l¹i, s¸t vµ
h-íng vÒ phÝa nguån ©m. H·y gi¶i thÝch v× sao?
TL: Lµm nh- vËy ®Ó h-íng ©m ph¶n x¹ tõ tay ®Õn tai ta gióp ta nghe ®-îc ©
C©u 21: V× sao trong ®em khuya yªn tÜnh, khi ®i bé ë nh÷ng ngâ hÑp hai
th-êng nghe thÊy cã tiÕng ch©n nh- cã ai è ®ang ®i ®»ng sau ta.
TL: §ã lµ ©m ph¶n x¹ tõ ch©n ta. V× ban ®ªm yªn tÜnh nªn ta nghe râ tiÕng
m×nh lªn hai bªn t-êng vµ ph¶n x¹ l¹i.
C©u 22: Hai nhµ du hµnh vò trô ë ngoµi kho¶ng kh«ng cã thÓ nãi truyÖn víi
ch¹m hai c¸i mò cña hä vµo nhau. H·y gi¶i thÝch ©m ®· truyÒn tíi tai hai ng-ê
nµo?
TL: TiÕng nãi ®· truyÒn tõ miÖng ng-êi nµy qua kh«ng khÝ ®Õn hai c¸i mò v
khÝ ®Ó ®Õn tai ng-êi kia.

HÖ thèng bµi tËp:
D¹ng 1: VÏ ¶nh cña vËt t¹o bëi g-¬ng ph¼ng b»ng tÝnh chÊt ¶nh vµ b»ng ®Þ
¸nh s¸ng.
Bµi 1: Cho ®iÓm S ®Æt tr-íc g-¬ng ph¼ng, c¸ch g-¬ng 3 cm nh- h×nh vÏ.
/
a. H·y nªn c¸ch vÏ vµ vÏ ¶nh
cña
S S t¹o bëi g-¬ng the hai c¸ch
C¸ch 1: Dïng tÝnh chÊt ¶nh
C¸ch 2: Dïng ®Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng.
b. Qua hai c¸ch vÏ th× ¶nh cã trïng nhau kh«ng? V× sao?
Gi¶i:
a. C¸ch 1: VÏ ¶nh b»ng tÝnh chÊt ¶nh
C¸ch vÏ:
- VÏ ®-êng th¼ng qua S vµ vuong gãc víi
g-¬ng t¹i H.
/
/
- X¸c ®Þnh
sao
S cho HS =/,HS
ta ®-îc ¶nh
S S
N2
1 N
cña S.
C¸ch 2: VÏ b»ng ®Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng.
R2
1R
/
/
- LÊy hai ®iÓm tíi I vµ K trªn g-¬ng sau ®ã
i i i
i

Gia sư Thành Được

www.daythem.edu.vn

vÏ hai ph¸p tuyÕn1 vµ
IN KN2.
- VÏ hai tia ph¶n x¹1 IR
vµ KR2.
H
/
- KÐo dµi hai tia tíi nµy c¾t nhau
lµ ¶nh
tÞa S
cña S.
/
b. Qua hai c¸ch vÏ trªn th× ¶nh trïng nhau,S
v×
mét vËt qua g-¬ng chØ cho mét vÞ trÝ cña ¶nh.

I

K

/ /
Bµi 2: Cho vËt AB ®Æt tr-íc g-¬ng ph¼ng nh- h×nh vÏ, h·y nªu c¸ch
B vÏ
cña
vµAB
vÏ ¶
qua g-¬ng ph¼ng.
Gi¶i
C¸ch vÏ:
- VÏ A / ®èi xøng víi A qua g-¬ng
- VÏ B / ®èi xøng víi B qua g-¬ng
- Nèi A/ víi B/ ta ®-îc ¶nh/BA/ cña AB qua g-¬ng.
H×nh vÏ:
A
B

/

A

B/

D¹ng 2: D¹ng vÏ tia tíi, tia ph¶n x¹, tÝnh gãc tíi hoÆc gãc ph¶n x¹.
Chó ý gãc ph¶n x¹ b»ng gãc/ tíi: i = i
0
Bµi tËp: Cho tia tíi SI t¹o víi mÆt g-¬ng mét
. H·y
gãc
tÝnh
30 gãc tíi vµ gãc ph¶n x¹ rè
tia tíi vµ tia ph¶n x¹.
Gi¶i:
V× ph¸p tuyÒn vu«ng gãc víi mÆt g-¬ng nªn gãc tíi i cã sè ®o b»ng:
0
i =0 –90300 = 60
/
0
Theo ®Þnh luËt ph¶n x¹ ¶nh s¸ng th× gãc
= iph¶n
= 60
x¹ i

Tù vÏ h×nh.

D¹ng 3: TÝnh tÇn sè dao ®éng: LÊy sè lÇn giao ®éng chia cho thêi gian tÝnh
lµ tÇn sè víi ®¬n vÞ lµ Hz.
D¹ng 4: TÝnh kho¶ng c¸ch gi÷a hai ®iÓm khi biÕt ©m ph¸t ®i vµ tiÕng van
VÝ dô 1: NÕu ta nghe thÊy tiÕng sÐt sau 3gi©y kÓ tõ khi nh×n thÊy chíp, h·y
tõ n¬i cã sÐt ®Õn n¬i ta ®øng. BiÕt vËn tèc truyÒn ©m trong kh«ng khÝ lµ
gi©y)
Gi¶i:
BiÕt thêi gian t = 3s, vËn tèc v = 340m/s. VËy kho¶ng c¸ch tõ n¬i cã sÐt ®

Gia sư Thành Được

www.daythem.edu.vn

S = v. t = 340. 3 = 1020m
§/s: 1020m
VÝ dô 2: Mét ng-êi ®øng ë ®Çu mét c¨n phßng khi ph¸t ra tiÕng nãi sau 0,04
®ã nghe ®-îc tiÕng vang cuèi cïng trë l¹i tai m×nh. Hái kho¶ng c¸ch tõ ng-êi
c¨n phßng lµ bao nhiªu m. BiÕt vËn tèc truyÒn ©m thanh trong kh«ng khÝ lµ
Gi¶i
Thêi gian ®Ó ©m tõ miÖng cña ng-êi ®ã truyÒn ®Õn bøc t-êng lµ:
t = 0, 04 : 2 = 0,02s
Kho¶ng c¸ch tõ chç ng-êi ®øng ®Õn cuèi phßng ®ã lµ:
S = v. t = 340. 0,02 = 6,8m
§/s: 6,8m
Chó ý: ë bµi to¸n nµy khi ®· nghe ®-îc ©m ph¶n x¹ th× ©m ®· truyÒ
ph¶n x¹ l¹i tai ta, nh- vËy mÊt hai lÇn thêi gian.
VÝ dô 3: Mét tµu thuû ë trªn mÆt n-íc sau khi ph¸t ra siªu ©m vµ thu ®-îc ©m
biÓn sau1 gi©y©uHü tÝnh ®é s©u cña ®¸y biÓn. BiÕt vËn tèc truyÒn ©m t
Lµm gièng vÝ dô 2
.

Chóc c¸c em thi ®¹t kÕt qu¶ c

Gia sư Thành Được

www.daythem.edu.vn